Ondernemend zijn, een eigen bedrijf hebben en daar je brood mee verdienen. Geen uitkering meer, niet meer afhankelijk zijn van wie dan ook. Met die wens komen vrouwen bij sociale coöperatie EVA in Den Haag. Daar leren ze alles over het starten van een eigen bedrijf. Vervolgens gaan ze samen ‘voor het echie’ en beginnen ze een winkel, een salon, een atelier of studio. Ze blijven elkaar ondersteunen en vormen een hecht, divers netwerk. Echte powervrouwen, die EVA’s!
Het regent pijpenstelen in Den Haag, maar in het souterrain van de coöperatie is het lekker warm en gezellig. Deelnemers Tessy en Vera serveren koffie en koek. De twee vrouwen spreken vol vuur over de kansen en uitdagingen van hun coöperatie.
Allemaal een eigen wens
Tessy: “Bij EVA komen heel verschillende vrouwen. Heel divers van afkomst en karakter. Ze hebben allemaal een eigen wens, waar ze in hun eentje niet aan toekomen. En daarom zitten we een keer per week bij elkaar.”
Vera vult aan: “In eerste instantie richtten we ons op mensen die – vaak nog met een uitkering – iets bij wilden verdienen. Soms was dat iemand met een depressie of met weinig taalkennis of weinig regeltjeskennis. En ook mensen die het moeilijk vinden om überhaupt op gang te komen. De gemeente wist ons te vinden en vroeg of deze mensen bij ons konden komen. Zo zijn wij steeds een beetje gegroeid.”
Trots vertellen de dames dat er inmiddels meerdere bedrijfjes en bedrijvigheden bij EVA zijn ontstaan; zoals een hair & beauty-salon, armbanden maken, kinderactiviteiten, theater, mindfulness, yoga, healing en coaching, het verkopen van wereldwinkelartikelen en bohemien-mode. Ook is er een spaarkring en zijn er taallessen, worden er activiteiten met kerken gehouden, en is er hulp voor vluchtelingen en aan specifieke doelgroepen zoals bijvoorbeeld Spaanstaligen. Tot slot is er een ophaalpunt van maaltijden voor mensen op straat.
Vera: ‘We laten elkaar niet vallen’
“We zijn goed bezig, vind ik”, zegt Vera. “Natuurlijk, we hebben allemaal wat, we hebben allemaal een rugzakje met levensbagage. Maar juist die gevarieerdheid van mensen en activiteiten is onze kracht. Daardoor bestaan we nog steeds. En we proberen elkaar steeds weer te vinden en voort te blijven bewegen. We laten elkaar niet vallen. We zoeken elkaar op, maken een praatje en vragen: “Kan ik iets voor je doen?’ Officieel was het de bedoeling dat de coöperatie alleen als tussenstation zou fungeren, maar sommigen blijven omdat dat voor hen toch het beste past.”
“Ik droom ervan om van mijn kleine bedrijfje in V-healing en coaching een goedlopende eigen onderneming te maken. Niet meer onder de paraplu van de coöperatie, maar helemaal van mezelf. Ik wil ervan kunnen leven. Dat duurt nog even, maar daar werk ik naartoe. Zonder EVA zou ik veel meer struggelen en me alleen voelen. Door de saamhorigheid hier heb ik nu vijf jaar overleefd, ondanks corona en alles. En dat komt mede door mijn collega’s. Het is gewoon fijn om onderdeel te zijn van een groep die iets kan betekenen voor de maatschappij, voor de mensen, voor vrouwen. Ik vind het echt fijn dat we samen een verschil kunnen maken. Zelf groei en leer ik daar ook van.”
Tessy: ‘Eindelijk mijn talenten inzetten’
Tessy heeft ook haar eigen, unieke verhaal: “Ik heb met mijn man een winkeltje gehad in wereldwinkelartikelen. Dat wilde ik al heel lang. Dat was een hele goede tijd want ik kon eindelijk mijn talenten inzetten. Maar dat hield op omdat we niet genoeg verdienden. Ik heb toen vanaf mijn 42ste in de uitkering gezeten en geprobeerd werk te vinden, maar niemand wilde me hebben. Toen zat ik helemaal vast in die uitkering. Ik hoefde niet meer te solliciteren maar moest ondertussen wel ‘verplicht vrijwilligerswerk’ doen. Achteraf ben ik heel boos op de staat, omdat ze op deze manier de helft van mijn leven hebben gepikt. Ik mocht niks. Ik mocht me niet ontwikkelen. Ik mocht geen cursus volgen. Dat wat me interesseerde en waar ik mijn hersens bij kon gebruiken, mocht allemaal niet.
Toen ging ik met pensioen en verhuisde ik terug naar Den Haag. Op een evenement van Cordaid kwam ik de EVA-coördinator tegen. Het resultaat is dat ik nu een modewinkeltje heb, in een collectief. Ik had gisteravond een verkoopdienst waar ik veel energie van krijg. Er wordt dan op mij gerekend. Toen ik terugkwam op mijn ouderen-wooncomplex had ik nog steeds ‘een wolk van die vrolijke energie’ bij me. Toen ik bij iemand thee ging drinken die helemaal in mineur zat, heb ik gewoon geprobeerd hem er weer uit te halen. Energie zat!”
Vera vult aan: “Tessy kunnen we hier niet missen. Zij is onze gastvrouw maar ook een beetje onze mama, op verschillende vlakken. Qua organiseren, opruimen, schoonmaak en beheer van onze eigen ruimte.”
Je moet ook kunnen incasseren
Natuurlijk is het niet alleen maar koek en ei bij EVA, vertelt Vera: “Je moet ook kunnen incasseren hѐ. Kijk, we zijn hier een familie. Zo zien we elkaar, zo voelen we dat. Maar als je hier lid bent, dan kan niet alleen maar ‘nemen’. Het is geven én nemen; je bent aanwezig, je betaalt je ledenbijdrage, je doet mee, je helpt waar je kan. Soms levert dat wel eens gedoe op, maar dan spreken we elkaar aan. Zo leren we van elkaar dat je voor jezelf mag opkomen en dat je je mag uitspreken. Niet een beetje sussen, maar gewoon dingen bespreken.”
De coöperatie heeft me veel meer gegeven!
We sluiten het gesprek af met een opmerkelijke gedachte. Tessy: “Ik waardeer zeker de vele initiatieven die onze gemeente neemt. En tegelijkertijd heb ik het gevoel dat ze soms te veel doen. De gemeente probeert voor iedereen alles perfect te regelen. Veel mensen gaan dan verwachten dat de gemeente daarvoor is. Maar dat is natuurlijk helemaal niet zo. Ik vind dat we ook zonder hulp als samenleving onze eigen weg moeten kunnen vinden. Dat wil ik op tafel brengen.” Lachend: “Mijn dochter werkt bij de gemeente Rotterdam en zij vindt nu dat ik een zorgmijder ben. Dat is het ergste wat ze kan bedenken. Dan zeg ik: ‘Kind, wees blij dat ik een zorgmijder ben!’”
Vera vult aan: “De overheid houdt van kaders en regels. En daar moet je je aan zien te houden. En natuurlijk dienen die regels ergens voor, en vaak zitten ze ons ook in de weg. Deze coöperatie heeft me veel meer gegeven dan welke uitkeringsinstantie dan ook!”
Vera is – vanwege privacy – niet de echte naam. Alle verhalen en uitspraken zijn daarentegen letterlijk opgetekend.
Foto’s: DaFinn Studio.
Meer weten? Hier is meer informatie over EVA en over LaNSCO, het landelijk netwerk voor sociaal coöperatief ondernemen.